قوانین و ضوابط طراحی نما در ایران

طراحی نمای ساختمان تا چندی پیش برای ساکنین آنها چندان اهمیتی نداشت، اما امروزه مالکان سعی می‌کنند، به بهترین شکل ممکن این وجوه بیرونی ساختمان را بیارایند و از برترین متریال در ساخت و طراحی نما بهره ببرند. به همین دلیل انواع نماهای مدرن مانند نمای کامپوزیت، نمای دو پوسته، نمای ترمو چوب، نمای شیشه، نمای فلزی و … به بستر شهرها وارد شده‌اند. این امر در اصول شهرسازی به علت اینکه شاکله و هویت شهرها و بدنه اصلی آن را تشکیل می‌دهد، از سوی مدیران اجرایی این سازمان‌ها موردتوجه اکید است. به‌گونه‌ای که در حال حاضر قوانین طراحی نما در ایران شامل نکات خاص و ویژه‌ای است تا این شناسنامه ساختمان‌ها بتوانند به بهترین شکل ممکن بازگوکننده اصالت و زیبایی منظر شهری باشند.

 هدف از اجرای قوانین و ضوابط طراحی نما در ایران:

تأثیرگذاری نمای ساختمان‌ها بر منظر کلی شهرها و ایجاد سیمایی دل‌پذیرتر و محبوب‌تر به مدد این عناصر، مسئله‌ای نیست که بتوان از کنار آن با بی‌توجهی گذشت. ازاین‌رو اهداف بزرگی در پشت این قوانین نهفته است که به ذکر برخی از آنها می‌پردازیم.

• ایجاد نماهایی مدرن و ارتقا سطح کیفی ظاهر شهرها
• برقراری هماهنگی و ساماندهی و پرهیز از بی‌نظمی‌های رایج گذشته
• ارتقا سطح کیفی ساخت‌وسازها و پیشروی به‌سوی طرح‌های مهندسی‌شده
• افزایش مشارکت‌پذیری و القا حس مسئولیت نسبت به فضاهای شهری در شهروندان

نکات مهم در مورد قوانین و ضوابط طراحی نما در ایران:

به علت اهمیتی که نمای بیرونی به‌عنوان یکی از وجوه ساختمانی، در موضوع چیدمان شهری دارد، شهرداری‌ها در حال حاضر برای اجرای نما و ساماندهی و پرهیز از آشفتگی آن، ضوابطی را وضع نموده‌اند که توسط متصدیان امر موردبررسی و پیگیری قرار می‌گیرد. بی‌توجهی به این نکات در حکم تخطی از قوانین جاری ساختمان‌سازی به شمار رفته و اقدامات به‌منظور اخذ تأییدیه کمیته نما یکی از ضروریات قبل از هرگونه ساخت‌وساز می‌باشد.

نکته اول: قوانین طراحی نما به منظور انتخاب نوع متریال نما

قوانین طراحی نما در ایران حکم می‌کند، متریال و مواد اولیه در ساخت نما باید از جنس مرغوب و مقاوم در برابر فرسایش بوده و قابلیت پاک‌سازی داشته و ارزش معماری اصیل ایرانی را به نمایش بگذارد. رنگ غالب نما نیز در عین هماهنگی با ساختمان‌های مجاور نباید از تعدد فراوان، تن رنگی تند و نامتعارف بهره ببرد. همچنین از استفادۀ نماهای تمام فلز، تمام شیشه یا متریال‌های تیز و برنده و انتخاب چندین مصالح مختلف به‌شدت پرهیز شود.

نکته دوم:قوانین و ضوابط طراحی نما در ایران برای بام 

هم‌تراز نمودن بام با ارتفاع ساختمان‌های مجاور و رعایت غالب و فرم بام با معماری بومی منطقه، از نکات مهم در طراحی‌ ساختمان‌های امروزی است. البته پیش‌بینی تجهیزاتی چون آب‌چکان و دودکش به‌گونه‌ای شکیل و دور از چشم عابران، همچنین در نظر گرفتن پوشش گیاهی در صورت امکان نیز از نکات مهم دیگر در احداث بام بوده که باعث برازندگی بنا می‌شود.

نکته سوم: ضوابط طراحی نما برای ابعاد و اشکال بازشوها

این بازشوها می‌تواند شامل ورودی‌های پیاده و ماشین، پنجره‌ها، تراز، بالکن‌ها، فضاهای موردنیاز برای خشک‌کن البسه و … شود که باید تمامی ارکان و اجزای آنها متناسب، خوانا و هماهنگ با بازشوها در پلاک‌های مجاور و همچنین ساختمان‌های هم‌جوار طرح‌ریزی گردد. درنهایت دقت داشته باشید که ساخت بازشوها با اشکال هندسی نامتعارف و تجاوز آن‌ها بیش از ۱۰ سانتی‌متر در محدوده عمومی خیابان‌ها و معابر دو مسئله مهم است که از سوی شهداری‌ها و قوانین طراحی نما در ایران مردود شناخته می‌شوند.

نکته چهارم:قوانین و ضوابط طراحی نما در ایران به منظور اجرای و نصب تأسیسات ساختمان 

بیشترین تأکید بر نصب و اجرای تأسیسات اعم از الکتریکی و مکانیکی و همچنین دیگر عناصری چون تابلوها در عدم رؤیت آن‌ها از معابر عمومی است. استفاده از ابزارهای پرکاربرد در لبه بالکن‌ها چون روف‌گاردن، جا گلدانی و… نیز منوط به رعایت نکات ایمنی و مراقبتی هستند.

کاربرد عناصر دیگر که در تأییدیه نما به تصویب نرسیده، ممانعت دارد، همچنین نشانه‌هایی که خلاف عرف هستند و باعث ترویج فحشا می‌شوند، نیز هیچ جایگاهی در نماهای اصیل ایرانی ندارند، زیرا تصویر جالب‌توجهی را از هویت ایرانی به نمایش نگذاشته و مطلوبیت بصری ایجاد نمی‌کنند.

 مدارک موردنیاز به‌منظور دریافت تأییدیه کمیته نما:

هرچه طرح پیشنهادی ازیک‌طرف باسلیقه کارفرما و از سوی دیگر با اصول طراحی نما همخوانی بیشتری داشته باشد، زمان اخذ تأییدیه کاهش می‌یابد. ازاین‌رو طراحان می‌کوشند تا حد امکان چهارچوب‌ها و اسلوب موردقبول کمیته بررسی را در طرح پیشنهادی خود بگنجانند تا پروسه تأیید کوتاه‌تر شود. به هر صورت شما برای ارائه طرح اولیه و دفاع از آن نیاز به نوبت‌گیری دارید که این خود زمانی را از شما می‌گیرد اما در صورت تأیید، جلسات اصلاحیه کنسل و تأییدیه نهایتاً در یک یا دو جلسه تحویل داده می‌شود.

مدارک موردنیاز به‌منظور اخذ تأییدیه طراحی نما در ایران به شرح زیر است:

• کپی پروانه صادره ملک
• بازدید ازملک و نماهای مجاور آن و تهیه تصویر
• تصویر سه‌بعدی طرح پیشنهادی
• ارائه کروکی از تصویرنما
• تصاویر سه‌بعدی رنگی از تمامی نماهای قابل‌رؤیت ساختمان
• تصاویر سه‌بعدی از نقشه نورپردازی در شب
• نقشه جزئیات نما و تیپ بندی عناصر مختلف آن
• تهیه عکس از بناهای شاخص در محله مانند ساختمان‌های تاریخی، فرهنگی، اداری و … در صورت وجود
• و …